Vanaf 1 januari 2023 voert de Vlaamse regering de verplichte gemeenschapsdienst in: volgens deze nieuwe maatregel zouden mensen die langer dan twee jaar werkloos zijn, verplicht ingeschakeld kunnen worden in gemeenschapsdienst bij hun eigen gemeente. Het gaat om bijvoorbeeld ondersteuning bij evenementen, vaccinatiecentra, bij de groendienst of in scholen. Dit voor een verloning van €1,30 per uur.
ABVV verzet zich tegen verplichte gemeenschapsdienst, en wij ook!
Deze blogpost werd geschreven met als basis deze publicatie van ABVV.
Dit betreft momenteel meer dan 63.000 mensen — dat is ongeveer 1 op 3 van de werkzoekenden. Vanaf januari zullen langdurig werklozen worden geselecteerd om minimum 2 halve dagen per week en maximum 2 volledige dagen per week een verplichte stage te volgen bij een lokaal bestuur, vzw of onderwijsinstelling. De “stage”, of gemeenschapsdienst, duurt maximum 6 maanden maar kan wel meerdere keren na elkaar worden ingezet, ook op éénzelfde werkplek, op voorwaarde dat het gaat om verschillende afdelingen en/of verschillende functies. Na 1 maand wordt een vergoeding voorzien van ongeveer €1,30 bruto per gepresteerd uur.
Waarom is dit problematisch?
Onze vrijwilliger en blogger Bojan, die al een tijdje werkzoekend is, drukte zich vorig jaar even kort uit over het onderwerp:
Dat iemand zo lang niet werkt heeft in veel gevallen persoonlijke redenen. Dit kan gaan van gezondheidsproblemen, over psychologische problemen (op de arbeidsmarkt nog steeds zwaar onderschat), tot sociale struikelblokken (bijvoorbeeld voor kinderen of zorgbehoevenden moeten zorgen).Zal daar rekening mee gehouden worden?
- De gemeenschapsdienst staat haaks op de conclusies die academici en ervaringsdeskundigen eerder getrokken hadden over het bestrijden van langdurige werkloosheid, namelijk dat er nood is aan meer intensieve persoonlijke begeleiding, en een andere vorm van toeleiding en benadering van werkgevers.
- Groot potentieel op misbruik. In het verleden heeft Nederland een gelijkaardig systeem ingevoerd; toen werd er door commerciële bedrijven als Hello Fresh, Action en Hema misbruik gemaakt van de maatregel. Via bepaalde constructies konden ze taken uitbesteden aan werklozen, in plaats van mensen effectief tewerkstellen voor een correcte loon.
- Het verhaal van Harry, straatveger in Den Haag, is een van de voorbeelden die de gebreken van dit systeem blootleggen. Hiermee verdwijnen niet alleen banen die voorheen volgens de geldende loonschalen werden betaald maar wordt er ook oneerlijke concurrentie georganiseerd.
- Er wordt geen rekening gehouden met wie de langdurige werklozen zijn:37% van de groep van langdurig werkzoekenden is 55+ en 36,7% heeft een arbeidsbeperking. Persoonlijkheidskenmerken die vaak tot discriminatie op de arbeidsmarkt leiden.
- In België heeft men in principe het recht op werk en het recht op vrije keuze van arbeid; de verplichte gemeenschapsdienst gaat hier volledig tegen.
- Verplichte gemeenschapsdienst wordt gebruikt als werkstraf voor veroordeelden — wat zegt dat over de blik waarmee de Vlaamse overheid kijkt naar langdurig werklozen?
Men zou verwachten dat zo’n beslissing gemaakt wordt op basis van onderzoek, maar deze maatregel slaat nergens op. ABVV verzamelde in deze Twitter-thread een aantal buitenlandse studies die aantonen dat gemeenschapsdienst voor werkzoekenden niet werkt en de stap naar een job juist bemoeilijkt.
Pak de drempels aan, niet de werkzoekenden
Het invoeren van verplichte gemeenschsdienst maakt abstractie van de drempels die werkzoekenden dag in dag uit ondervinden in hun zoektocht naar werk, zoals:
- Het gebrek aan betaalbare en kwalitatieve kinderopvang in de buurt.
- De meerderheid van de minimumuitkeringen in de werkloosheidsverzekering ligt nog altijd onder de Europese armoedegrens. Maar doorslaggevende factoren als je solliciteert zijn vaak ook diploma en werkervaring, zaken die heel wat mensen in armoede niet of onvoldoende kunnen voorleggen, waardoor ze meteen uit de boot vallen als ze hun CV indienen.
- Leeftijdsdiscriminatie, de hardnekkigste vorm van discriminatie op de arbeidsmarkt. Ter herinnering: bijna 4 op 10 van de zeer langdurig werkzoekenden is ouder dan 55.
- Ook het gebrek aan aangepast werk speelt veel werkzoekenden parten. Het zorgt ervoor dat steeds meer jobs een te hoge werkdruk kennen en dat mensen die uitvallen niet makkelijk terug aan de slag geraken.
“Er zijn heel wat zaken die ertoe leiden dat mensen in de werkloosheid blijven zitten. Het zijn die oorzaken die bestreden moeten worden. Een paar uur straten vegen of soep opdienen zonder dat er begeleiding en ondersteuning wordt aangeboden op de werkvloer en zonder concrete ambities om armoede en discriminatie te bestrijden, zonder deftig loon naar werk, gaat de langdurige werkloosheid niet doen verdwijnen.”
Wat zou men dan wel kunnen doen om mensen die langdurig werkzoekend zijn te herintegreren?
Bij Co-Searching denken we alvast aan een aantal zaken:
- Intensieve begeleiding: zorg ervoor dat mensen die zich moeten heroriënteren, of die drempels ondervinden om hun ritme terug te vinden in onze snel veranderende arbeidsmarkt, er niet alleen voor staan. De begeleiding moet ervoor zorgen dat we op maat van de werkzoekende manieren zoeken om hun skills te verhogen: korte opleidingen, werken aan soft skills indien nodig, enzovoort.
- Incentives voor bedrijven en organisaties die langdurige werkzoekenden aannemen, zoals verminderde belastingen, het inschakelen van coaches e.d.
- Pak het bestrijden van discriminatie op de arbeidsmarkt structureel aan.
Verplichte gemeenschapsdienst moet afgeschaft worden.
Tot de invoering op 1 januari 2023 voert het Vlaams ABVV actie om dit te voorkomen, en wij steunen hun strijd. Jij ook?
Wat kan jij doen?
- Deel het campagnefilmpje van ABVV op jouw sociale media (liefst met de hashtag #nietmetons). Je kan het hier downloaden in een langere of kortere versie.
- Help met sensibiliseren en spreek mensen aan over de gevaren van gemeenschapsdienst. Je kan hier een flyer downloaden die de boodschap kort samenvat en hier vind je een affiche die je kan gebruiken. Ook deze blog en dat van ABVV delen kan daarbij natuurlijk helpen.
Samen zorgen we ervoor dat de gemeenschapsdienst in de prullenmand gaat. En dat is beter voor iedereen, of je nu werkt of werkloos bent.
bron: ABVV — “Help jij ons om gratis werken te stoppen?”