Ben je ooit langdurig werkzoekend geweest? Weet je hoe het voelt om langdurig ziek te zijn? Heb je al tegenslag na tegenslag te verwerken gekregen? Gelukkig wordt niet iedereen geconfronteerd met tegenslagen, maar voor wie er wel mee te maken krijgt, zijn de reacties verschillend.
Iedereen gaat anders om met kwetsbare momenten in het leven. Sommigen zijn zeer veerkrachtig en hebben minder tijd nodig om de draad weer op te pikken. Anderen voelen zich gewoon kwetsbaar, weten niet waar te beginnen en kunnen pas na lange tijd kracht putten uit zo’n kwetsbare periode. Soms is een reeks tegenslagen het begin van een lange moeilijke periode waar mensen zonder externe hulp en een vangnet niet doorkomen.
Wat ze allemaal gemeen hebben: de meesten zijn zoekende en balanceren op een slappe koord van wat wel en wat niet kan. Groei, stilstand en periodes van terugval wisselen elkaar af. Terug aan de slag gaan is niet meteen mogelijk maar velen voelen tegelijk wel de nood om te groeien en te leren.
Eywa: groei dankzij kwetsbaarheid
Hoe zorg je ervoor dat mensen in een kwetsbare periode toch kunnen groeien niet ondanks, maar dankzij(!) hun kwetsbaarheid? Van juni 24 tot en met februari 2025 bouwde Co-Searching met partners BlinkOut, Lets Vlaanderen en Artevelde hogeschool aan het project ‘Eywa’ waar we op zoek gingen naar het antwoord op die vraag in een Gentse context. Dit werd mogelijk gemaakt door middelen van het Europees Sociaal Fonds (ESF) die ons stimuleerden om op zoek te gaan naar talentontwikkeling en leermogelijkheden voor mensen in kwetsbaarheid. Wat is er mogelijk tussen 0 (mensen die volledig sociaal geïsoleerd zijn) en 1 (mensen die aan het werk zijn met of zonder ondersteuning)?
Luisteren naar ervaringsdeskundigen
Om dat te onderzoeken interviewden we verschillende mensen uit diverse contexten die een kwetsbare periode doormaakten of hadden doorgemaakt. We gingen op zoek naar deelnemers en vrijwilligers. Mensen die nog actief waren binnen onze organisaties, maar ook naar mensen die niet meer actief waren of waren uitgevallen. Wat maakte voor hen het verschil? Wat vinden zij belangrijk in het aanbod? Wat ontbrak er op dat moment dat ervoor zorgde dat ze uitvielen?
Veiligheid als basisvoorwaarde
De antwoorden bevatten allemaal een nood aan veiligheid. 1 vast contact die aanwezig is en die kan gecontacteerd worden is heel belangrijk voor iemand met een kwetsbaarheid. Daarnaast kwam er ook de wens uit om samen met anderen in dezelfde situatie (peers) te kunnen spreken en verbinden. Je wil het gevoel hebben dat je er niet alleen voor staat. Er moet een minimum aan veiligheid worden gegarandeerd, zelfs al gaat iemand naar een andere context, een andere organisatie waar ze nog geen contact mee hebben gehad.
Safe(r) spaces creëren
Om dit te doen brachten we de kennis samen die al in Co-Searching en Blinkout aanwezig was om ‘safe spaces’ te creëren. We toetsten de principes rond veiligheid af aan de ervaringen van onze ‘gebruikers’ in een klankbordgroep met deelnemers en vrijwilligers van onze organisaties. Het ‘safe(r) space’ beleid werd geboren en we dachten na over een realistische manier om dit te implementeren.
Ankermomenten en groeikansen
Hoe moet een Eywa aanbod er dan concreet uitzien? Een focusgroep met ‘gebruikers’ gaf verder concrete vorm aan een aanbod voor mensen in kwetsbaarheid. Het vernieuwende aan dit aanbod is dat het de 4 organisaties overstijgt. De kennis rond peer-learning van Co-Searching en het werken met kwetsbare mensen werd samengebracht en leidde tot een groepstraject waarbij mensen in kwetsbaarheid gedurende verschillende maanden telkens samenkomen en uitwisselen over hun groei onder begeleiding van 1 vaste persoon. Er wordt steeds gereflecteerd over hun noden en wensen, wat goed en niet goed gaat en hoe we talenten en groei kunnen gaan ontwikkelen. We noemden dit ankermomenten, als een veilige haven waar de deelnemers steeds naar terugkeren. Waar ze onder gelijken zijn en waar de veiligheid (mede dankzij ons safe(r) space beleid) wordt gegarandeerd.
Uit de comfortzone: een keuzemenu aan activiteiten
We weten allemaal dat groei niet wordt bereikt door in de comfortzone te blijven dus het ankermoment is ook een stimulans om van daaruit het ‘anker’ eens uit te gooien in een andere haven. Eerst en vooral wilden we stimuleren dat deelnemers kunnen groeien en hun talenten ontwikkelen door deel te nemen aan activiteiten over de 4 partnerorganisaties heen. We ontwikkelden een keuzemenu waarin alle activiteiten die Blinkout, Lets en Co-Searching reeds aanbieden, in kaart werden gebracht. Ook het psychosociaal aanbod vanuit Arteveldehogeschool dat openstaat voor externen werd opgenomen. De activiteiten werden onderverdeeld naarmate de toegankelijkheid (laagdrempelig of hoogdrempelig) voor de kwetsbare deelnemer. Voor sommigen is eens binnenstappen in het Blinkhuis en praten met onbekenden al een hele stap, terwijl anderen juist meer uitdaging nodig hebben en een actieve rol willen opnemen in een organisatie als vrijwilliger. Het aanbod bevat dus activiteiten als ‘komen luisteren naar een lezing', deelnemen aan een interactieve workshop tot occasioneel helpen op een evenement of als vrijwilliger zelf herhaalde taken opnemen binnen een (voor hen) onbekende organisatie.
Verder kijken dan de eigen organisaties
Het ultieme experiment zit natuurlijk in het verkennen van een bredere context. Piraten weten dat het ultieme goud in overzeese gebieden ligt. En de schat aan ervaringen binnen andere organisaties in het Gentse biedt veel groeimogelijkheden voor mensen in kwetsbaarheid. Dankzij de netwerkexpertise van Lets en Arteveldehogeschool konden heel wat organisaties in Gent worden warm gemaakt voor dit idee. Zowel Natuurpunt als Democrazy stonden open om Eywa deelnemers te ontvangen voor deelname aan activiteiten en vrijwilligerswerk.
Het schip mag gestrand zijn, de reis gaat verder
Door het niet verder verlengen van de middelen vanuit ESF konden we ons leerecosysteem niet meer verder ontwikkelen na februari 2025. Om in de scheepstermen te blijven: ons schip is ondertussen gestrand, maar wees gerust. Het uitzicht op ons eiland is hier niet slecht en de opvarenden hebben het niet opgegeven. Mensen in kwetsbaarheid blijven komen en samen met onze organisaties blijven we bouwen aan een brug tussen 0 en 1, omdat we geloven in de groei van mensen in kwetsbaarheid.
Dus heb je zelf nood aan groei maar is het te vroeg om aan het werk te gaan? Of ben je een professional met interesse in safe(r) space? Neem zeker eens contact op met Co-Searching, Blinkout Gent, Lets Vlaanderen of Arteveldehogeschool!
