We roepen 2 mei uit als Dag Zonder Arbeid
Op 1 mei vieren we, zoals elk jaar sinds 1890, de Dag van de Arbeid. Een belangrijke herinnering aan de rechten waar werknemers en vakbonden jarenlang naar gestreefd hebben.
Nochtans zijn er in België momenteel nog 1.891.086 mensen zonder werk.
Daarom roepen wij 2 mei uit als de Dag Zonder Arbeid - een moment om na te denken over werkloosheid, werk en de positie daarvan in ons leven.
"Hoezo? Er is toch een krapte op de arbeidsmarkt? En wat met alle vacatures die niet ingevuld geraken?"
Hoe komt het, dat bijna 2 miljoen mensen in ons land niet aan het werk zijn? En wie zijn die mensen?
De realiteit is complex en veelzijdig. Je hebt enerzijds zo'n 272.243 mensen die IAB*-werkloos zijn: dat betekent dat ze geen werk hebben, maar wel actief op zoek zijn naar werk én beschikbaar zijn om binnen de twee weken te beginnen werken. In deze blogpost over het invoeren van de verplichte gemeenschapsdienst gingen we meer in detail over deze groep, en meer specifiek de langdurige werkzoekenden. Binnen deze groep wordt regelmatig aangetoond dat het steeds dezelfde mensen zijn die gediscrimineerd worden, waardoor ze ook langer werkloos blijven: mensen met een niet-Westerse of Europese origine, mensen met een beperking, 50+ers...
*Internationaal Arbeidsbureau
Tegelijkertijd zijn de clichés over werkzoekenden niet veranderd - integendeel. Er heerst een beeld over hen als lui en profiteurs van het systeem. Het lijkt alsof we werkzoekenden steeds minder gunnen en hen minder zien als gelijken van werkenden. De opinie dat ‘werklozen’ de hangmat uit moeten, vindt de laatste tijd steeds meer aanhang en vertaalt zichzelf naar politieke actie zoals de ingevoerde gemeenschapsdienst voor langdurig werkzoekenden. Vanuit de politiek is er steeds meer steun voor het inkorten van de werkloosheidsuitkering in de tijd en bijna 7 op 10 werkenden zijn voorstander voor het verlagen van het bedrag van de uitkering. Bijna, alsof ze zelf denken nooit meer werkzoekenden te zullen worden. Het wij (werkenden) versus zij (werklozen) verhaal raakt meer en meer gepolariseerd.
Anderzijds heb je 1.618.843 mensen die 'inactief' zijn, waaronder 450.000 mensen die arbeidsongeschikt zijn vanwege langdurige gezondheidsproblemen. Uit een andere enquête leren we dat in 2021, 117.452 Belgen arbeidsongeschikt waren door een burn-out of depressie - een complexe problematiek waarbij we als maatschappij tekortschieten in het begrijpen en ondersteunen van deze mensen. Sinds 2016 is het aantal mensen met een burn-out of depressie met 46,35% gestegen.
De rest van de mensen die door Statbel als "inactief" geteld worden zijn studenten, mensen die vervroegd gepensionneerd zijn, ouders die thuis voor hun gezin zorgen of mensen die zichzelf in geen andere categorie konden terugvinden.
We zien ook dat het aantal werkzoekenden dat in inactiviteit belandt, blijft stijgen in Vlaanderen.
Wat moeten we hiervan meenemen?
De krapte op de arbeidsmarkt, het hoge aantal burn-outs en depressies, het gebrek aan waardering van onbetaald werk zoals vrijwilligerswerk en huishouden, onthullen de scheuren in ons huidige systeem.
Arbeid is in onze samenleving ontzettend belangrijk en is een van de belangrijkste statussymbolen. We geloven dat werk mensen versterkt en hen een plaats geeft in de maatschappij, maar ook dat mensen meer gewaardeerd moeten worden. Iedereen verdient een zinvolle job, een gezonde balans tussen werk en privé, een eerlijk loon waar ze niet gewoon van overleven. Iedereen verdient ook een eerlijke kans om aan een job te geraken waarvoor ze gekwalificeerd zijn, ongeacht hun familienaam of leeftijd.
België heeft een werkgelegenheidsgraad bij 20-64-jarigen van 80% in 2030 vooropgesteld; dat betekent dat er de komende jaren meer dan 540.0000 extra mensen aan de slag moeten gaan - en dus niet alleen dat er beter moet gewerkt worden aan de juiste kansen bieden voor actieve werkzoekenden, maar ook dat de 'inactieven' (her)ingeschakeld moeten worden.
Bij Co-Searching denken we constant na over manieren om werk op alle niveaus duurzamer te maken: hoe kan een werkgever voor meer balans en meer veiligheid zorgen op de werkvloer? Welke wetten werken eerder als een pestmaatregel dan dat ze werkzoekenden ondersteunen? Welke hervormingen zouden meer gepast zijn op de noden van de bevolking? Wat hebben werknemers nodig om gelukkig te blijven, hoe kunnen werkzoekenden versterkt worden op weg naar hun volgende stap? En hoe zorgen we er collectief voor dat mensen die als 'inactief' gezien worden, ook gewaardeerd zijn en op hun eigen manier kunnen bijdragen aan de maatschappij?